ఒక దీపం యిచ్చే వెలుగు, ఒక ఆవు యిస్తున్న పాలనుబట్టి వాటి విలువలు వున్నట్టే, సంతోషం, సేవించడం, పిల్లల్ని కనే సామర్థ్యంబట్టి స్ర్తి విలువ, పొందుతోంది’’ 90 సంవత్సరాల క్రితం, ‘ఆమె’ బతుకు తీవ్రంగా అణచివేతకు గురిఅవుతున్న రోజులలో జీవితమే సాహిత్యంగా నాటి సంఘంపై గుడిపాటి వెంకటచలం కొరడా ఝుళిపించారు. ‘మేన్ అండ్ ఉమన్’ చలం నాటి ఆంగ్ల రచనలోని ఇతివృత్తం అది. ‘‘స్ర్తికి కూడా శరీరం వుంది.

జన్నాభట్ల నరసింహప్రసాద్ సుప్రసిద్ధ కథకుడు. లోగడ వీరి రచనలు వివిధ పత్రికలలో ప్రచురించబడ్డాయి. ఇప్పుడు అవి గ్రంథ రూపంలో వచ్చాయి. గ్రంథము పేరు జన్నాభట్ల కథలు-4. ఇందులో సుమారు 15 కథలు ఉన్నాయి. అన్నీ సాంఘిక సమకాలీన ఇతివృత్తాలతో మనల్ని ఆలోచింపచేసేవిగా ఉన్నాయి. పేరుకు ఇవి కల్పితాలే అయినప్పటికీ ఇందలి పాత్రలన్నీ సజీవంగా మన కళ్ళముందు మనచుట్టూ తిరుగుతున్న వ్యక్తులనుండి తీసుకొన్నవి.

గురజాడ వారికప్పుడు ఎనిమిదేళ్ళు. రాయవరంలో ఉండే మాతామహుల ఇంటికి వెళ్ళాడోసారి గురజాడ. తాతగారు కృష్ణయ్య పంతులుగారు కోర్టులో సిరస్తదారు. తాతగారికి అప్పుడప్పుడూ సాయంకాలంపూట టిఫిన్ తీసుకొని వెళ్ళి ఇచ్చి వస్తూ ఉండేవాడు గురజాడ. అలా ఒకరోజు తాతగారికి టిఫిన్ ఇచ్చి కోర్టు ఆవరణలో చెట్లక్రింద తోటి పిల్లలతోపాటు ఆడుకుంటున్నాడు.

దిలేది కదిలించేది కవిత్వం అన్నారు శ్రీశ్రీ, ఒక హృదయం ఎంతగా కదిలితే, అంతటి చిక్కని భావాన్ని అది చిలుకుతుంది. ఆ భావాన్ని కొత్త కోణంలో ఆవిష్కరించినపుడు అది కవిత్వం అవుతుంది. అలాంటి కవిత్వమే సమాజాన్ని కదిలించి సంస్కరణల వైపు నడిపిస్తుంది. కవిత్వం నేరుగా సమాజాన్ని మార్చదు, దానిని చదివి ప్రేరణ పొందినవారే సమాజంలో మార్పు తీసుకురావడానికి కారకులవుతారు. ఏ చరిత్ర చూసినా ఇదే చెబుతుంది.